Opis sytuacji przed realizacją projektu:
Katowice, stolica Regionu Śląskiego, główne miasto ponad 2 milionowej Górnośląsko – Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia”, są stosunkowo młodym miastem z silnymi tradycjami przemysłu ciężkiego, które miały wpływ na jego strukturę urbanistyczną.
Katowice w początkach lat 80-tych były miastem wielkiego przemysłu. Funkcjonowało tu sześć kopalń węgla kamiennego, dwie huty żelaza, dwie huty metali nieżelaznych i około stu innych zakładów przemysłowych. Początek lat 90-tych był dla Katowic, jak dla wielu miasta polskich, okresem gwałtownych przemian własnościowych. Uległy likwidacji bądź poddano prywatyzacji lub przekształceniom liczne przedsiębiorstwa, organizacje gospodarcze i kulturalne, miasto nabrało wielkomiejskiego charakteru.
Obecnie Katowice stoją przed wyzwaniem jakim jest nadanie miastu charakteru metropolitalnego. W ścisłym centrum dominują specjalistyczne funkcje z zakresu usług komercyjnych i publicznych o randze metropolitalnej. Skupione są tu również zabytkowe i nowoczesne budynki reprezentacyjne miasta i regionu.
Metropolitalność przejawia się m.in. istnieniem wysokiej jakości przestrzeni publicznej, będącej wizytówką i salonem miasta, miejscem społeczno – kulturalnych spotkań.
Opis projektu:
Projekt jest przedsięwzięciem wielkoskalowym i kompleksowym, obejmuje przekształcenie budynków użyteczności publicznej, przestrzeni publicznych, infrastruktury drogowej i tramwajowej oraz zagospodarowanie przestrzeni komercyjnych. Ponowne zagospodarowanie 150 hektarów ścisłego centrum miasta będzie największym przedsięwzięciem tego typu kiedykolwiek przeprowadzonego
w Europie Centralnej. Całkowita powierzchnia planowanej wielofunkcyjnej inwestycji w centrum 28-hektarowego śródmieścia Katowic szacowana jest na 735 000 m2.
Pierwsza faza projektu transformacji centrum Katowic obejmuje przekształcenie obszaru operacyjnego Rondo - Rynek o powierzchni 12,3 ha. Obszar pomiędzy Rynkiem a Rondem podzielono na 4 części. W obszarach "I-A", "I-B", "I-D" miasto Katowice zrealizuje inwestycje z zakresu przebudowy systemu dróg, infrastruktury technicznej, modernizacji systemu transportu publicznego i rewitalizacji przestrzeni publicznych. W strefie „I-C” planowane są przestrzenie komercyjne.
Nowe centrum miasta ma stanowić centralną przestrzeń Metropolii Silesia – jednej
z największych aglomeracji w Europie. Odmienione miejsca będą lepiej służyły korzystającym z każdej funkcji, jakie spełnia współczesne miasto. Centrum będzie funkcjonalne, harmonijne i przyjazne.
Założenia przebudowy centrum:
Budynki użyteczności publicznej - Nie można rozważać projektu przebudowy bez odniesień do konkretnych obiektów składających się na przestrzeń użytkową miasta. Proponowany podział odnosi się do najistotniejszych elementów mających znaczenie nie tylko dla mieszkańców, ale również dla inwestorów i turystów których Katowice goszczą.
Przestrzenie publiczne - Miejsca w przestrzeni publicznej są obszarem aktywności mieszkańców. Dlatego też powinny łączyć różne funkcje:
handlowe – miejsca dokonywania zakupów, mogą to być sklepy lub galerie handlowe
usługowe – obiekty o charakterze gastronomicznym i rozrywkowym, np. restauracje lub kawiarnie,
społeczne – miejsce spotkań mieszkańców, wymieniania poglądów i opinii,
rekreacyjne - parki oraz miejsca wypoczynku, spacerów i sportu,
biznesowe – punkty spotkań i usług biznesowych
Drogi, torowiska, chodniki – Projektowane rozwiązania komunikacyjne gwarantują zachowanie równowagi pomiędzy komunikacją kołową i ciągami pieszymi. Nowa organizacja ruchu i nowoczesny transport publiczny pozwolą uniknąć korków,
a parkingi podziemne uwolnią przestrzeń od wszechobecnych samochodów. Powstanie miejsce na szerokie aleje i deptaki dla pieszych.
Na odcinku Rondo – Rynek przebudowie zostanie poddane torowisko tramwajowe. Koszt przebudowy szacuje się na ok. 30.000.000 zł.
Przestrzenie komercyjne - strefa I-C.
Przebudowa obszaru "I-C", pokrywającego powierzchnię 3,5 ha, zostanie sfinansowana z kapitału prywatnego. Inwestycje w obszarach "I-Ca" i "I-Cb" (2,08 ha), które stanowią własność miasta, będą realizowane przez inwestora wybranego w drodze konkursu lub procedury przetargowej. Przewidziane są również parkingi podziemne na około 300 miejsc parkingowych pod północną i południową częścią Rynku.
Efekty podjętych działań:
• potwierdzenie tożsamości Katowic jako miasta nowoczesnej architektury oraz stworzenie bramy do ścisłego centrum miasta, postrzeganego nie tylko jako symbol Katowic a także całej Aglomeracji Górnośląskiej
• przekształcenie centrum Katowic w główne centrum zakupów i rozrywki aglomeracji górnośląskiej dzięki nowoczesnym przestrzeniom handlowym
i rekreacyjnym.
• stworzenie pełnych życia, bezpiecznych przestrzeni publicznych, gdzie będzie można się spotkać i zrelaksować dzięki zastosowaniu architektury
i materiałów wysokiej jakości
• stworzenie centrum miasta bardziej przyjaznego pieszym i rowerzystom
• usprawnienie transportu publicznego
Działania społeczne związane z projektem
W ramach prac nad wytycznymi do kształtowania systemu przestrzeni publicznych centrum Katowic w dniach 16-18 października 2008r. w „Rondzie Sztuki” zorganizowany został cykl spotkań warsztatowych z szerokim udziałem społeczności lokalnej. Celem spotkań było poznanie preferencji mieszkańców co do kształtu przyszłego centrum. Prace toczyły się z wykorzystaniem metody partycypacyjnej –
z bezpośrednim zaangażowaniem zainteresowanych przedstawicieli społeczności lokalnej. Wszyscy uczestnicy warsztatów mieli takie samo prawo głosu – nie było osób w sposób szczególny uprzywilejowanych. Założono także, iż każdy uczestnik warsztatów aktywnie bierze udział w pracach – nikt nie mógł mieć statusu biernego obserwatora. Wszystkie decyzje podejmowano na drodze konsensusu w trakcie prac warsztatowych, a pracowano z wykorzystaniem metod interaktywnych, w tym:
prac w podgrupach złożonych z mieszkańców i ekspertów, dyskusji panelowych,
ankiet, głosowań,dyskusji plenarnych moderowanych przez prowadzącego.
Punktem wyjścia dla spotkań warsztatowych stało się określenie głównych elementów koncepcji przekształceń centrum Katowic wymagających dyskusji. Na ich liście znalazły się:
• Sposób ukształtowania powiązań zewnętrznych obszaru,
• Rodzaj i charakter nowego programu miejskiego możliwego i pożądanego do lokalizacji w obszarze Centrum,
• Charakter zabudowy poszczególnych obszarów o kluczowym charakterze dla rozwoju Centrum miasta,
• Sposób ukształtowania struktury przestrzeni publicznych Centrum
i wyodrębnienia kluczowych jego elementów,
• Charakter funkcjonalny poszczególnych kluczowych elementów układu przestrzeni publicznych,
• Sposób fizycznego ukształtowania kluczowych elementów przestrzeni publicznych.
Na podstawie prac warsztatowych możliwe stało się sformułowanie szeregu wniosków dotyczących sposobu ukształtowania poszczególnych obszarów możliwych do objęcia nowym programem inwestycyjnym, jak i najważniejszych elementów przestrzeni publicznej.
Mimo, iż nie podjęto ostatecznej decyzji co do sposobu zabudowy dwóch kluczowych elementów przestrzeni – czyli Al. Korfantego i Rynku – to wśród propozycji zgłaszanych w trakcie warsztatów dominuje chęć ukształtowania ich w sposób odpowiadający wielkomiejskiemu, metropolitalnemu charakterowi Katowic.
|
